Strzelanie z zamka otwartego / zamkniętego
W toku ewolucji broni palnej przeszliśmy od konstrukcji odprzodowych (ładowanych przez wylot lufy), aż do odtylcowych (czyli ładowanych od strony tyłu lufy i zamykanych zamkiem). Później w skutek pewnych potrzeb praktycznych opracowano broń strzelającą z zamka otwartego. Czy jednak ta nazwa jest w pełni poprawna?
Odpowiedzmy sobie na to pytanie, porównując strzelanie z zamka zamkniętego i otwartego.
Strzelanie z zamka zamkniętego
Co to jest?
Strzelanie z zamka zamkniętego, to sytuacja typowa dla broni palnej. Polega ono na tym, że lufa jest zamknięta przez zamek w momencie kiedy naciskamy spust.
Po co to jest?
Takie rozwiązanie umożliwia natychmiastowe oddanie strzału. Nabój może czekać w komorze nabojowej (w lufie), gotowy do odpalenia. Zamek jest zamknięty i mechanizm uderzeniowy napięty. Broń jest w gotowości.
Jak to działa?
Działanie tego systemu jest proste. Przed strzałem nabój jest wprowadzany do komory nabojowej ręcznie lub w wyniku działania automatyki broni. Jednocześnie napinany jest mechanizm uderzeniowy. Broń jest w gotowości.
Po naciśnięciu spustu mechanizm uderzeniowy doprowadza do tego, ze iglica uderza spłonkę przez otwór igliczny w zamku.
Po strzale (ręcznie lub automatycznie w zależności od modelu broni) następuje otwarcie przewodu lufy, wyrzucenie łuski, następnie dosłanie kolejnego naboju i napięcie mechanizmu uderzeniowego (kolejność może być inna).
Broń ponownie jest gotowa do strzału z zamkniętym zamkiem.
Poniżej materiał filmowy przedstawiający animację mechanizmów pistoletu maszynowego MP5, strzelającego z zamka zamkniętego [1]:
Kiedy się stosuje?
Jest to, najczęściej stosowane rozwiązanie. Wyjątkiem są niektóre modele broni maszynowej.
Strzelanie z zamka otwartego
Co to jest?
Strzelanie z zamka otwartego jest pewnym odstępstwem od standardu. Przed naciśnięciem spustu lufa jest otwarta. Po ściągnięciu języka spustowego następuje dopiero dosłanie naboju, zamknięcie lufy i oddanie strzału.
Po co to jest?
Takie nietypowe rozwiązanie ma kilka istotnych zalet.
Po pierwsze niebagatelnie upraszcza budowę broni. Nie ma bowiem potrzeby konstruowania mechanizmów uderzeniowych.
Po drugie pozwala chłodzić lufę, dzięki swobodnemu przepływowi powietrza. W broni maszynowej chłodzenie lufy jest istotną kwestią, która jest bardzo różnie realizowana.
Po trzecie istnieje pewne ryzyko odpalenia naboju, który znajduje się komorze nabojowej, która jest bardzo mocno rozgrzana. A w przypadku strzału z zamka otwartego, nabój nie znajduje się w komorze nabojowej, lecz czeka w magazynku, taśmie lub innym punkcie dosyłania.
Jak to działa?
Przed strzałem zamek jest otwarty (i najczęściej znajduje się w tylnym położeniu).
Po naciśnięciu spustu zamek (lub zespół odrzutowy) rozpoczyna ruch do przodu. Zabiera kolejny nabój z magazynka (lub innego położenia dosyłania) i dosyła go do komory nabojowej. Następnie lufa jest zamykana i od razu następuje strzał. Najczęściej dzieje się to za sprawą iglicy, która jest nieruchoma i wystaje z zamka, więc przy jego zamknięciu zgniata spłonkę, powodując inicjację. Drugim sposobem jest użycie różnego typu bijników, czyli elementów, które uderzają w tył ruchomej iglicy.
Po strzale następuje otwarcie zamka, cofnięcie do tylnego położenia i wyrzucenie łuski. Zamek jest zatrzymywany w tylnym położeniu i broń wraca do stanu gotowości, jak na początku.
Poniżej materiał filmowy przedstawiający animację mechanizmów pistoletu maszynowego UZI, strzelającego z zamka otwartego [1]:
Kiedy się stosuje?
Strzelanie z zamka otwartego stosuje się w broni maszynowej, o dużej szybkostrzelności praktycznej. W karabinach maszynowych i często pistoletach maszynowych.
Np. PM wz.63 RAK, KM PK, PM PPSz, M60, MG34, Bren MKII, Sten.
Uwagi
Broń strzelająca z zamka otwartego ma pewne dodatkowe wady. Ruch zamka (lub zespołu odrzutowego) przed samym strzałem i uderzenie przy zamykaniu lufy, mogą powodować wytrącenie broni z linii celowania.
Z drugiej strony czasami takie uderzenie, które mały pistolet maszynowy potrafi pochylić lekko w dół, może kompensować podrzut powstający przy strzelaniu.
Strzelanie z zamka otwartego z wyrzutem zamka
Co to jest?
W broni działającej na zasadzie odrzutu zamka swobodnego, strzelającej z zamka otwartego, można wykorzystać dodatkowo tak zwany wyrzut zamka. Jest to odpalenie naboju tuż przed domknięciem się zamka (zamknięciem lufy) i związane z tym wyhamowanie rozpędzonego zamka, przez wykorzystanie odrzutu.
Po co to jest?
Wyrzut zamka ma na celu kompensację lub całkowitą niwelację uderzenia zamka w ruchu przednim. Dzięki temu łatwiej jest utrzymać broń w linii celowania, podczas prowadzenia ognia. Ma to więc poprawić celność broni.
Jak to działa?
W idealnych warunkach wyrzut zamka działa następująco:
Broń jest gotowa do strzału – zamek zatrzymany w tylnym położeniu, naboje w magazynku. Po naciśnięciu spustu zamek rozpoczyna ruch do przodu, zabiera nabój z magazynka i zaczyna wprowadzać go do komory nabojowej. Kiedy nabój jest już częściowo w komorze nabojowej, a zamek porusza się, następuje odpalenie naboju przez specjalny mechanizm. Proch zaczyna się spalać, pocisk zaczyna być wypychany z łuski, a tym samym łuska zaczyna być popychana do tyłu. Siła wsteczna, poprzez dno łuski, działa na zamek, który jest tym sposobem wyhamowywany. Uderzenie jest znacznie słabsze, a broń zachowuje się stabilniej.
Kiedy się stosuje?
Ten system może być stosowany wyłącznie w broni działającej na zasadzie odrzutu zamka swobodnego, strzelającej z zamka otwartego, czyli zasadniczo pistoletach maszynowych.
Źródła:
[1] Opracowanie własne na podstawie World of Guns
Zgodnie z umową na wykorzystanie animacji między moją firmą, a dostawcą oprogramowania, zamieszczam linki do pobrania World Of Guns (i niestety nie są to linki partnerskie):
Download links: Steam: http://store.steampowered.com/app/262410/ Mac AppStore: https://itunes.apple.com/us/app/world-of-guns/id1143779751?ls=1&mt=12 Google Play: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.nobleempire.wog Amazon: https://www.amazon.com/gp/mas/dl/android?p=com.nobleempire.wog App Store: https://itunes.apple.com/us/app/world-of-guns/id1033160159?mt=8
