Jak wybrać / dopasować strzelbę?

Strzelba powinna być tak dobrana, żeby składając się do strzału z zamkniętymi oczyma – uchwycić cel dokładnie na linii oko – muszka. Jakie parametry broni mają wpływ na taki stan rzeczy?

Dawno temu, w najlepszych rusznikarniach dobór osady broni śrutowej stanowił najważniejszy element produkcji.

Oczywiście dotyczyło to wykonania broni na indywidualne zamówienie, dopasowanej idealnie pod konkretnego strzelca.

W jaki sposób mierzono kolbę do osoby i na co dzisiaj powinniśmy zwracać uwagę?

Po pierwsze wymieńmy istotne czynniki.

Jeżeli chodzi o kształt osady: długość kolby, pochylenie, rodzaj chwytu, baka lub jej brak, odchylenie od pionu i awantaż.

Jeżeli chodzi o broń: kaliber i masa strzelby.

Zacznijmy od zobrazowania kwestii kształtu osady. Posłużę się w tym celu rysunkiem z klasyki polskojęzycznej literatury przedmiotu.

Ilustracja 1: Parametry kolby broni śrutowej [1]

W jaki sposób dobrać te parametry do swojej budowy ciała?

W dawnych czasach, u producentów ze światowej czołówki znajdowały się specjalne egzemplarze strzelb przymiarowych. Posiadały one regulowane przeguby i możliwość podnoszenia / wysuwania elementów. Tym sposobem możliwe stawało się idealne dopasowanie tej jednej osady pod każdego strzelca, który zawitał do producenta.

Po takim profesjonalnym pasowaniu, spisywano parametry osady ustalone w drodze prób i wykonywano nowy egzemplarz, zgodnie z pomiarami. Dzięki temu klient otrzymywał broń idealnie dopasowaną do siebie.

Ilustracja 2: Strzelba przymiarowa. Widoczne przeguby i możliwości regulacji długości kolby oraz wysokości grzbietu [1]

Długość kolby można ustalić zgrubnie stawiając kolbę na ramieniu (zgiętym w łokciu pod kątem 90 stopni) tak, aby stopka znajdowała się na ścięgnach. W takim układzie palec wskazujący powinien swobodnie i wygodnie dosięgać spustu.

Za długa osada powoduje górowanie strzałów, zbyt krótka -zaniżanie. Jeżeli zimą strzelamy w grubych ubraniach – należy skorygować długość kolby, przez wyjęcie dystansera lub założenie cieńszej stopki.

Pochylenie kolby powoduje, ze jest ona odczuwalnie niższa lub wyższa. Jeżeli złożymy się do strzału szybko (intuicyjnie) i widzimy szynę celowniczą oraz muszkę poprawnie, to osada jest dobrze dobrana. Jeżeli jednak muszka jest zasłonięta szyną – kolba jest za niska. Analogicznie, jeśli widzimy szynę zbyt z góry – kolba jest za wysoka.

U osób o długiej szyi pomocna może być baka. Nie powoduje ona (w przeciwieństwie do pochylenia całej kolby) podniesienia stopki, czyli przesunięcia punktu podparcia broni, a pozwala na wygodne ułożenie broni.

Odchylenie kolby od pionu trzeba uzależnić od budowy strzelca. Największe znaczenie ma budowa anatomiczna klatki piersiowej i obojczyka. Zasada jest tu prosta. Po wygodnym ułożeniu stopki kolby w "dołku strzeleckim" szyna celownicza musi zachowywać pion i poziom. Nie może być przechylona na bok.

Awantaż jest odchyleniem kolby w bok (lewy lub prawy). Służy do kompensacji budowy klatki piersiowej, ułożenia głowy (w tym rozstawu oczu), szczupłości twarzy, oka z którego strzelamy i wielu innych parametrów, które sumarycznie składają się na odległość punktu przyłożenia broni od linii wzroku. Awantaż ma zapewnić znalezienie się szyny celowniczej przed okiem.

Logicznie dobór awantażu polega na tym, żeby bez pochylania głowy do broni, móc oprzeć wygodnie policzek i widzieć szynę celowniczą i muszkę przed okiem, którym celujemy.

Chwyt. Obecnie istnieje duży wybór chwytów broni. Widać jednak tendencję do wypierania chwytów prostych (angielskich) przez falę form półpistoletowych i pistoletowych (niemieckich).

Każde z nich mają swoje zalety. Chwyty proste dają bardziej elastyczne operowanie palcami, kiedy chwyt pistoletowy usztywnia je. Prosty chwyt pozwala na łatwiejsze operowanie bronią o dwóch spustach oraz daje bardziej naturalne ułożenie dłoni, podczas gdy chwyt pistoletowy powoduje nienaturalne jej wygięcie. [1]

Ilustracja 3: Klasyczne rodzaje chwytów [1]

Prosta szyjka powoduje górowanie strzałów, co może być wykorzystane w polowaniu na ptaki.

Masa broni i kaliber to kwestie, które łączą się nieodzownie.

Dodatkową kwestią jest wyważenie strzelby – tu położenie środka ciężkości. Powinien on znajdować się pomiędzy punktami uchwycenia (czółenko i szyjka). Trzymając strzelbę w luźno opuszczonych rękach – obie powinny być obciążone jednakowo.

Masa broni powinna być dobierana do masy ciała ale z uwzględnieniem odrzutu. Silna amunicja implikuje konieczność wyboru cięższej broni, żeby strzał był przyjemniejszy i istniała możliwość oddania drugiego celnego strzału.

Jednak do polowań pędzonych lepiej nadają się strzelby lżejsze. Stąd konieczny jest kompromis i decyzja czego potrzebujemy.

Co do zasad wyboru masy broni – stosuje się zasadę 100-krotności. Jeżeli strzelamy ładunkami śrutu (kulą) o masie 32 g to masa broni powinna wynosić 3,2 kg. Spotkałem się jednak z podejściem jednego z klasycznych producentów, które mówiło o 91-krotności. Wydaje się jednak, że wyższa krotność jest lepsza prze możliwość kompensacji pchnięcia podczas strzału.

Wydano również tabele pozwalające dobrać ciężar i kaliber broni do strzelca w zależności od jego masy.

Ilustracja 4: Tabela doboru broni wg masy ciała [2]

Osobiście jestem powściągliwy w stosowaniu tej tabeli, gdyż nie podano źródła ani podstaw zamieszczonych w niej danych.

Sprawdzenie osady

Jak możemy sami sprawdzić poprawność opisanych parametrów?

Składając się do strzału z zamkniętymi oczyma – powinniśmy, po ich otwarciu, zobaczyć, że broń jest idealnie wycelowana.

W drugim etapie należy wybrać cel i powtórzyć złożenie z zamkniętymi oczyma (lub szybkie) do tego celu. Następnie zatrzymać się nieruchomo, otworzyć oczy i sprawdzić wycelowanie.

Poprawnie dobrana osada da nam każdorazowe wycelowanie w środek celu, bez konieczności poprawiania ułożenia broni lub ruchów ciałem.

: Źródła:

[1] T.Puchalski "Broń śrutowa i technika strzelania" Wyd. Drugie 1986 r.

[2] J.Szczepocki, M.Czerwiński "Vademecum myśliwskie" 2009 r.

#strzelba #dobór #poradnik #wybór #dopasowanie