Glock – czego jeszcze o nim nie wiesz? Budowa, działanie, nazewnictwo.
Artykuł podzieliłem na 3 części:
1. Nazewnictwo części: powszechne, oryginalne, moje.
2. Opis: dane techniczne i budowa.
3. Opis pełnego cyklu automatyki.
NAZEWNICTWO CZĘŚCI: POWSZECHNE, ORYGINALNE, MOJE.
Tak jak napisałem wcześniej należy podejść do sprawy trojako: porównać nazewnictwo powszechnie stosowane w Polsce, oryginalne nazewnictwo niemieckojęzyczne oraz proponowane przeze mnie nazwy części. Dla wszystkich przypadków konieczne jest podanie źródeł lub uzasadnienia ale mam nadzieję, że będzie to krok do uzyskania jasności w temacie nazw części.
Nazwy stosowane powszechnie w Polsce.
Tutaj temat jest szeroki. Mamy niską kulturę posiadania broni. Znaczna część strzelców nie ma wiedzy technicznej, a już bardzo nikły procent posiada wiedzę techniczną specjalistyczną – w zakresie broni.
Stąd polskie środowisko strzeleckie posługuje się często tym, co zasłyszy w kuluarach, tym co zostanie przetłumaczone z języka angielskiego lub tym czego uda się dowiedzieć z dostępnych źródeł polskojęzycznych.
Wszystkie te metody okazują się złe.
Powtarzanie jeden po drugim to najlepszy sposób na utrwalenie slangu ale nie na zdobycie wiedzy. Doskonałym przykładem jest baskila ale nie czas na dygresje.
Tłumaczenia bezpośrednie z j. angielskiego to kolejne chybione źródło. Pokolenie wychowane na grach i internecie w tymże języku, nie daje sobie wytłumaczyć, że nasze rodzime słownictwo techniczne jest bardziej rozwinięte. I na dodatek często spotyka się głupie argumenty, że skoro większość tak mówi to trzeba się dostosować. Jeśli chodzi o robienie tego, co większość to polecam przemyśleć zachowanie much, bo ich jest więcej.
Druga sprawa to to, że każdy język ma swoje naleciałości kulturowe i nazwy zwyczajowe, a tłumaczenie dosłowne jest najczęściej niemożliwe. I to jest źródło kolejnych problemów.
Ostatecznie docieramy do źródeł polskojęzycznych. Pomijając internety, bo tam zazwyczaj wiedza jest budowana na bazie poprzednio wymienionych metod, zostaje literatura. Im starsza – tym lepsza. Niestety.
Chcę jednak nawiązać do innego przykładu. Marka Glock rozprowadza od lat plakaty, na których jest przekrój pistoletu, pokazane mechanizmy zabezpieczeń wewnętrznych i nazwane wszystkie części.
Można uznać takie źródło za najwłaściwsze, skoro jest dystrybuowane przez producenta, prawda?
Okazuje się, że nie.
Polska wersja tego plakatu przyciągnęła moją uwagę kiedy zacząłem czytać nazwy części. Niektóre są okrutnie niepoprawne, inne śmieszne, a jeszcze inne przetłumaczone bezpośrednio lub nawet... dobrze.
A skąd ja to wiem, że tam jest źle? Wiem to stąd, że nazywanie popychacza osią rzuca się w oczy.
Ilustracja 1: Fragment plakatu. Widoczna część z rozpiską nazw części i rysunkiem. [fot. z archiwum autora]
Powyższy plakat skłonił mnie do ekstremalnego rozwiązania – przetłumaczenia nazw z oryginału.
Okazuje się jednak, że nazwy niemieckojęzyczne niestety są w dużej mierze nieprzetłumaczalne. Poza tym same z siebie są odrobinę podejrzane, jeśli odniesiemy się do funkcji jaką spełnia dana część.
Nie osiągnąłem, więc spektakularnego sukcesu poznawczego. Jedyny ciekawy smaczek był taki, że odkryłem skąd wzięto nazwy na polskiej wersji plakatu. Przepis jest prosty:
ORYGINAŁ + GOOGLE TRANSLATOR = BAJZEL W GŁOWACH
I właśnie to zafundował nam polski przedstawiciel Glocka. Dziękujemy.
Jeżeli ktoś uważa, że przesadzam, to polecam zapoznać się bardzo dokładnie z elementem nr 34. Ja nie chcę mieć czegoś takiego w swoim pistolecie.
Co można zrobić w takim przypadku? Znając budowę, działanie i współzależności mechanizmów oraz mając spory zakres słownictwa specjalistycznego – ułożyłem nazwy w oparciu o nazwę oryginalną i pełnioną funkcję. Jeżeli oryginał jest zrozumiały po przetłumaczeniu to daję mu pierwszeństwo ale jeśli funkcja oddaje lepiej sens istnienia danego elementu to nazywam część wg spełnianej roli.
Nie każę nikomu zgadzać się z moją nomenklaturą, bo sam uważam, że powinniśmy mówić jednym językiem i mieszanie jest zbędne. Istnieje jednak małe ALE. Ten język, którym mamy się posługiwać musi mieć sens i ktoś musi zaproponować poprawne wersje, żeby mogły się rozprzestrzenić.
Stosowanie pozostawiam do prywatnej decyzji Czytelnika.
Wykaz nazw z rysunkiem w kolejnym akapicie.
Opis: dane techniczne.
Jest to 9mm pistolet Glock 17C.
Zasilany nabojem 9x19mm Parabellum.
Masa bez amunicji i wyposażenia: 710g
Prędkość początkowa pocisku: 350 m/s
Energia początkowa pocisku: 490 J
Długość linii celowniczej: 165 mm
Działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy.
Ryglowanie przez przekoszenie tylnej części lufy w płaszczyźnie pionowej.
Rolę opory ryglowej pełni występ zgrubienia nad komorą nabojową.
Rolę rygla pełni przednia krawędź okna wyrzutowego.
Obniżenie tylnej części lufy wymuszone jest przez współpracę występu sterującego z wkładką w szkielecie.
Mechanizm uderzeniowy typu iglicznego z półsamoczynnym napinaniem iglicy.
Mechanizm spustowy typu semi-DAO, czyli wyłącznie półsamoczynne napinanie.
Zabezpieczenie przed strzałem przedwczesnym: łącznik szyny spustowej oraz blokada iglicy i mechanizm półsamoczynnego napinania iglicy
Zabezpieczenie przed strzałem przypadkowym: blokada spustu, blokada iglicy, mechanizm półsamoczynnego napinania iglicy.
Wyciąg o ruchu obrotowym, podparty popychaczem, umieszczony z prawej strony zamka, stanowi jednocześnie wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej.
Wyrzutnik stały, umieszczony w szkielecie jako element wkładki tylnej.
Opis: budowa.
Ilustracja 2: Fragment plakatu. Widoczna część z rozpiską nazw części i rysunkiem. [internet]
System jest taki: nazwa oryginalna – tłumaczenie bezpośrednie – MOJA NAZWA
1 verschluss – zamek - ZAMEK
2 lauf – lufa - LUFA
3 schließfeder -sprężyna zamykająca (zamka?) - URZĄDZENIE POWROTNE
komplett - kompletna (zespół?)
4 schlagbolzen – iglica - IGLICA
5 distanzhülse - tuleja? Dystansująca – TULEJA DYSTANSOWA
hülse - łuska, podstawa, korpus, kadłub
6 schlagbolzenfeder - sprężyna iglicy – SPRĘŻYNA IGLICY
7 federteller - płyta sprężyny (oporowa?) - TULEJA OPOROWA
8 schlagbolzensicherung - bezpiecznik iglicy – BLOKADA IGLICY
9 feder zur schlagbolzensicherung - sprężyna bezpiecznika iglicy – SPRĘŻYNA BLOKADY IGLICY
10 auszieher – wyciąg - WYCIĄG
11 druckbolzen - kołek naciskowy - POPYCHACZ
12 druckbolzenfeder – sprężyna kołka nacsikowego – SPRĘŻYNA POPYCHACZA
13 federlager - łożysko/prowadnica sprężyny – ŻERDŹ SPRĘŻYNY POPYCHACZA
14 deckplatte - płyta zakrywająca – PŁYTKA OPOROWA
15 kimme- szczerbinka – SZCZERBINKA
16a korn – muszka - MUSZKA
16b korn schraube - śruba muszki – ŚRUBA MUSZKI
17 griffstück - część chwytowa - SZKIELET
18 feder zum magazinehalter – sprężyna trzymacza/zaczepu magazynka – SPRĘŻYNA ZATRZASKU MAGAZYNKA
19 magazinehalter - trzymacz/zaczep magazynka - ZATRZASK MAGAZYNKA
20 feder zum verriegelungsschieber - sprężyna pchaczozamykacza – SPRĘŻYNA BLOKADY ZAMKA (LUFY)
21 verriegelungsschieber – pchaczozamykacz - BLOKADA ZAMKA (LUFY)
22 verriegelungsblock - blok ryglujący (ryglowy) – WKŁADKA STERUJĄCA
23steuerblock mit ausstosser - Blok sterujący z wyrzutnikiem – WKŁADKA TYLNA
24 steuerfeder - spręzyna prowadząca, sprężynujący występ prowadzący? - ŁĄCZNIK SZYNY SPUSTOWEJ
25 abzugsfeder - sprężyna spustu – SPRĘŻYNA SZYNY SPUSTOWEJ
26 abzug mit abzugstange - spust z szyną spustową – SPUST Z SZYNĄ SPUSTOWĄ
27 verschlussfanghebel - zatrzask/uchwyt dźwigni blokady – DŹWIGNIA ZATRZYMANIA ZAMKA
28 abzugsachse - oś spustu – OŚ SPUSTU
29 stift fur steuerblok - kołek bloku sterującego – KOŁEK WKŁADKI TYLNEJ
I wyłącznie moje propozycje:
1 ZAMEK
2 LUFA
3 URZĄDZENIE POWROTNE
4 IGLICA
5 TULEJA DYSTANSOWA
6 SPRĘŻYNA IGLICY
7 TULEJA OPOROWA
8 BLOKADA IGLICY
9 SPRĘŻYNA BLOKADY IGLICY
10 WYCIĄG
11 POPYCHACZ
12 SPRĘŻYNA POPYCHACZA
13 ŻERDŹ SPRĘŻYNY POPYCHACZA
14 PŁYTKA OPOROWA
15 SZCZERBINKA
16a MUSZKA
16b ŚRUBA MUSZKI
17 SZKIELET
18 SPRĘŻYNA ZATRZASKU MAGAZYNKA
19 ZATRZASK MAGAZYNKA
20 SPRĘŻYNA BLOKADY ZAMKA (LUFY)
21 BLOKADA ZAMKA (LUFY)
22 WKŁADKA STERUJĄCA
23 WKŁADKA TYLNA
24 ŁĄCZNIK SZYNY SPUSTOWEJ
25 SPRĘŻYNA SZYNY SPUSTOWEJ
26 SPUST Z SZYNĄ SPUSTOWĄ
27 DŹWIGNIA ZATRZYMANIA ZAMKA
28 OŚ SPUSTU
29 KOŁEK WKŁADKI TYLNEJ
Opis pełnego cyklu automatyki.
Zakładamy, że broń jest załadowana, z nabojem w komorze nabojowej, gotowa do strzału.
Zaczynamy naciskać język spustowy.
Wystająca z niego blokada, zostaje w pierwszej kolejności wyrównana z powierzchnią spustu i tym sposobem dezaktywowana.
Dalszy ruch języka spustowego powoduje dalsze napinanie iglicy, która była już częściowo napięta w stanie początkowym.
Jednocześnie występ szyny spustowej zaczyna wywierać nacisk na blokadę iglicy, stopniowo wciskając ją w głąb zamka.
Tylna część szyny spustowej porusza się częściowo w wycięciu wkładki tylnej więc, nie mam możliwości wyzębienia iglicy zanim nie zostanie cofnięta odpowiednio daleko.
Dalszy ruch szyny spustowej powoduje wciśnięcie blokady iglicy i jej dezaktywację.
Iglica zostaje prawie całkowicie napięta.
Występ łącznika sterujący szyną spustową powoduje jej obniżanie.
Szyna spustowa, wysunięta z wycięcia wkładki tylnej, zaczyna się obniżać, zmniejszając stopień zazębienia z iglicą.
Następuje całkowite napięcie iglicy i obniżenie szyny tak, że iglica zostaje zwolniona.
Szyna spustowa spada pod łącznik, co uniemożliwia jej podniesienie się.
Pod wpływem nacisku swojej sprężyny iglica rozpoczyna ruch do przodu.
Uderza spłonkę naboju.
Następuje wybuch materiału inicjującego i zapalenie ładunku prochowego.
Pod wpływem wysokiego ciśnienia gazów prochowych napierających we wszystkich kierunkach- pocisk zaczyna ruch do przodu, a zespół odrzutowy, czyli lufa z zamkiem, do tyłu.
Zespół lufa zamek jest nadal zaryglowany.
Sprężyna powrotna jest stopniowo ściskana i gromadzi tym sposobem energię.
Pocisk rozpędza się i mija kompensator.
Część gazów prochowych w ilości około 2% zostaje wyrzucona prostopadle do osi lufy. Wytwarza się siła popychająca lufę w kierunku przeciwnym do kierunku wyrzutu gazów.
Pocisk opuszcza lufę.
Gazy prochowe rozpoczynają swobodny wypływ z lufy.
Ciśnienie spada gwałtownie, a zespół odrzutowy przyspiesza.
Przez przemieszczenie zamka zostaje aktywowana blokada iglicy.
Cofająca się lufa natrafia występem sterującym na wkładkę sterującą w szkielecie.
Współpracujące ze sobą skośne powierzchnie wymuszają obniżenie tylnej części lufy.
Lufa zostaje odryglowana i zatrzymana przez wkładkę w szkielecie.
Zamek cofa się samodzielnie napinając w dalszym ciągu sprężynę powrotną.
Łuska zaczyna się pod wpływem ciśnienia i bezwładności wysuwać z komory nabojowej, przytrzymywana dodatkowo przez pazur wyciągu.
Za pośrednictwem występu w zamku i występu sterującego – zostaje odchylony łącznik szyny spustowej.
Szyna spustowa pod wpływem swojej sprężyny podnosi się i wchodzi pomiędzy występ łącznika i szkielet.
Zamek cofa się dalej, łuska zostaje całkowicie wysunięta z komory nabojowej, a jej dna trafia na wyrzutnik.
Pod wpływem uderzenia w wyrzutnik łuska zostaje wyrzucona przez okno wyrzutowe w zamku.
Zamek cofa się dalej aż do momentu zderzenia ze szkieletem.
Pod wpływem sprężyny powrotnej zamek rozpoczyna ruch do przodu.
Występ zamka zaczyna wysuwać z magazynka kolejny nabój.
Pocisk trafia do komory nabojowej z pomocą wślizgu.
Zamek wypycha nabój ze szczęk magazynka.
Pod wpływem kolejnego naboju lub donośnika, nabój wprowadzany do komory nabojowej ustawia się osiowo.
Ponownie zostaje odchylony łącznik szyny spustowej.
Następnie występ iglicy trafia na występ szyny spustowej.
Rozpoczyna się częściowe napinanie sprężyny iglicy.
Dalej zamek trafia na tylną część lufy i zaczyna ją pchać do przodu.
Współpracujące powierzchnie wkładki w szkielecie i brody lufy, powodują podnoszenie jej części tylnej.
Zamek z lufą poruszają się do przodu.
Nabój wprowadzany jest do komory nabojowej.
Napina się sprężyna iglicy.
W końcowej fazie ruchu, po zatrzymaniu lufy przez zamek (nie może się unieść, więc nie może poruszać się do przodu), zamek pod wpływem sprężyny powrotnej jest pchany nadal w kierunku przednim i wymusza obrót pazura wyciągu opartego o kryzę naboju tak że następuje zaczepienie pazura o kryzę.
Zamek porusza się dalej do przodu, napinając sprężynę iglicy i okno wyrzutowe mija krawędź zgrubienia lufy, która natychmiast jest unoszona i zaryglowuje się w oknie wyrzutowym.
Zespół porusza się w całości do przodu do momentu natrafienia lufy na blokadę.
Lufa jest zaryglowana, nabój w komorze nabojowej.
Szyna spustowa pozostaje obok łącznika, więc nie można oddać strzału.
Po puszczeniu języka spustowego, następuje jego ruch do przodu wymuszony naciskiem występu iglicy na szynę spustową.
Po minięciu przez szynę spustową występu skośnego łącznika, łącznik odchyla się sprężyście do pierwotnego położenia, zazębiając się z końcem szyny spustowej i umożliwiając oddanie strzału.
Jednocześnie aktywowana jest blokada iglicy, blokada spustu i mechanizm półsamoczynnego napinania iglicy.
Jeżeli wystrzelony nabój jest ostatnim w magazynku to w ruchu wstecznym zamka zostanie uniesiona pod wpływem nacisku donośnika, dźwignia zatrzymania zamka. W początkowej fazie ruchu zamka do przodu, występ dźwigni zostanie umieszczony w wycięciu zamka i zatrzyma jego ruch.
